द्राक्ष बागेत संजीवकांचा योग्य वापर ही आवश्‍यक आणि अत्यंत महत्त्वाची बाब आहे. संजीवकांच्या वापराशिवाय निर्यातक्षम द्राक्ष निर्मिती अशक्‍य आहे. संजीवके ही पाहिजे त्या प्रमाणात आणि योग्य त्या वाढीच्या अवस्थेतच देणे फायद्याचे ठरते. असे न झाल्यास पाहिजे ते परिणाम दिसून येत नाहीत, त्यासाठी संजीवकांचे द्रावण करण्यापासून ते वापरापर्यंत प्रत्येक बाबतीत काटेकोरपणा पाळला पाहिजे; तरच आपल्याला संजीवकांचे उत्कृष्ट परिणाम द्राक्षवेलीवर दिसून येतील.
बिया असणाऱ्या द्राक्षांत मण्यांच्या वाढीसाठी द्राक्ष मण्याची बी संजीवकांचा नैसर्गिक स्रोत असते; परंतु बिनबियांच्या द्राक्षांमध्ये बाहेरून संजीवकांचा वापर करणे आवश्‍यक ठरते. यात प्रामुख्याने जीएचा वापर महत्त्वपूर्ण ठरतो. स्थानिक बाजारपेठ तसेच निर्यातीसाठीच्या सर्वच द्राक्षांमध्ये ऑक्‍टोबर छाटणीनंतर जीएचा वापर केला जातो.
संजीवकांचे द्रावण तयार करताना विरघळणारे रसायन वापरले जाते. जीए-3चे द्रावण तयार करताना ऍसिटोनचा वापर केला जातो. त्यासाठी 50 मि.लि. ऍसिटोन प्रति ग्रॅम जीएसाठी सूत्रच झाले आहे; परंतु 25 ते 30 मि.लि. ऍसिटोनमध्ये एक ग्रॅम जीए पूर्णतः विरघळतो, त्यामुळे यापेक्षा जास्त ऍसिटोन वापरणे गरजेचे नाही. जीए या संजीवकाचे फवारणीसाठी द्रावण तयार करताना प्रथम मूळ द्रावण (स्टॉक सोल्यूशन) करता येते. सर्वप्रथम एक ग्रॅम जीए ऍसिटोन सॉलवंटमध्ये विरघळून घ्यावा. त्याचे एकत्रित पाण्यात एक लिटर मूळ द्रावण तयार करावे. अशा पद्धतीने तयार झालेले द्रावण हे 1000 (एक हजार) पीपीएम तीव्रतेचे होईल. यातून पाहिजे त्या पीपीएमचे द्रावण फवारणीसाठी तयार करता येते. जर 10 ग्रॅम जीए एक लिटर पाण्यात (वर नमूद केल्याप्रमाणे) विरघळवल्यास द्रावण हे 10,000 पीपीएम तीव्रतेचे तयार होईल. फवारणीसाठी 10 पीपीएमचे द्रावण करावयाचे असल्यास 500 लिटर पाण्यासाठी 500 मि.लि. मूळ द्रावण घ्यावे लागेल.
खाली दिलेल्या तक्‍त्याचा वापर करून फवारणीसाठीचे द्रावण तयार करता येईल. दहा हजार पीपीएमच्या मूळ द्रावणातून हवे त्या तीव्रतेचे द्रावण तयार करता येईल.
जीए-3चे द्रावण हे सर्वपरिचित आहे. जीए-3चे द्रावण जर ऍसिडिक म्हणजेच जीएच्या द्रावणाचा पीएच (सामू) 6.0 ते 6.5 एवढा असेल, तर त्याचे शोषण जास्त होते. बऱ्याच द्राक्ष बागांतील पाण्याचा सामू हा 7.5 पेक्षा जास्त असतो. अशा वेळी फवारणीच्या द्रावणाचा सामू कमी करणे आवश्‍यक असते. यासाठी सायट्रिक ऍसिड, फॉस्फोरिक ऍसिड किंवा युरिया फॉस्फेट यांचा वापर करावा. सर्वच द्राक्ष बागांत पाण्याचा सामू, विद्युत वाहकता (ईसी), तसेच पाण्यातील विद्राव्य सोडिअमचे प्रमाण सारखे नसल्यामुळे सामू कमी करण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या द्रावणात पाहिजे त्या प्रमाणात पाच ते सहा पीएच (सामू) मिळेपर्यंत सामू कमी करणारे रसायन पाण्यात मिसळून द्रावण ढवळून पीएच पेपरच्या साह्याने सामू तपासून पाहावा. शक्‍यतोवर युरिया फॉस्फेटची सलग फवारणी टाळावी, जेणेकरून घडाचा कडकपणा टाळता येईल.
Rss Posts
0 आपली प्रतिक्रिया » :
टिप्पणी पोस्ट करा
द्राक्ष बागे विषयी आपली कोणतीही समस्या आम्हाला लिहून पाठवा.आम्ही आपल्या समस्याचे निश्चितच निरसन करू.प्रश्न तुमचा उत्तर तज्ञाकडून दिले जाईल.